Stemmen horen is de ervaring van het horen van één of meer stemmen, geluiden of muziek, waarbij in de directe omgeving geen bron aanwezig is die het geluid voorbrengt.
Andere personen zijn dan ook niet in staat deze stemmen of geluiden waar te nemen. De stemmen of geluiden kunnen zowel van buiten lijken te komen als van binnenuit, zoals in het hoofd of in een ander deel van het lichaam.
Mensen die stemmen horen ervaren deze stemmen of geluiden over het algemeen als afkomstig van iets of iemand anders. Het is dus een andere ervaring dan de eigen gedachten hardop te horen of in gedachten een gesprek te voeren. Hoe vaak komt stemmen horen voor?
Ongeveer 8 procent van de bevolking heeft ervaring met bijzondere zintuiglijke ervaringen en/of persoonsgebonden overtuigingen waaronder dus ook het horen van stemmen. Verder heeft onderzoek de laatste 20 jaar aangetoond dat stemmen horen bij 2 tot 4% van de populatie voorkomt en dat in het merendeel van de gevallen geen sprake is van een psychische stoornis.
Hulpverleners zijn nogal eens verbaasd over dit gegeven omdat zij eigenlijk alleen stemmenhoorders ontmoeten die er last van hebben.
Onderzoek heeft voorts geleerd dat het verschil tussen degenen die wel patiënt worden en degenen die dit niet worden onder meer samenhangt met de angst voor (de macht) van de stemmen en het gebrek aan vaardigheden hoe met het stemmen horen om te gaan. Het komt voor bij kinderen, volwassenen, bejaarden en bij vrouwen eigenlijk even vaak als bij mannen.
Het feit dat je stemmen hoort hoeft niet te betekenen dat je ziek bent of wordt. Echter, je kunt van de stemmen wel psychisch ziek wórden. Ongeveer een derde van de stemmenhoorders kan er niet mee omgaan en ondervindt ernstige last. Ze worden bang van de stemmen. Wanneer je zo bang bent dat je jezelf aan hen ondergeschikt maakt, heb je hulp nodig en als dit uitblijft kun je psychisch ziek worden.
Uit onderzoek naar de verschillen tussen patiënten en niet-patiënten blijkt dat de laatste groep meer grip op hun stemmen en op hun leven heeft. Ze horen vaker positieve stemmen, voelen zich niet zo machteloos en zijn beter in staat met hun problemen om te gaan. Bovendien ondervindt deze groep meer ondersteuning in de directe omgeving. Ze hebben meer vrienden en meer sociale contacten dan de patiënt-stemmenhoorders. De niet-patiënten staan positiever in het leven, ervaren de stemmen als positiever en vaak als een verrijking (bijvoorbeeld als de stem van een gids die je bijstaat in moeilijke tijden).
Deze stemmenhoorders blijven kritisch tegenover de stemmen en gehoorzamen hen niet automatisch. Vaak houden zij meer de regie, kunnen zich beter verweren tegen hun stemmen en er beter mee omgaan. Deze mensen zoeken vaak geen hulp in de reguliere hulpverlening: áls ze hulp zoeken verwachten ze informatie, niet zozeer een behandeling. Vaak krijgt men niet de ondersteuning die men verwacht, men verdwijnt dan weer uit het zicht van hulpverleners.