Zorgen over crisis in geestelijke gezondheidszorg
Ggz is een voortvarende lerende sector.
Staatssecretaris Blokhuis
‘Er gebeurt dus al heel veel als het gaat om een lerende cultuur in de ggz. Veel is al verplicht, door wetgeving zoals de Wkkgz*), door de sector zelf en door beroepsgroepen zelf. Uitgangspunt blijft wat mij betreft dat leren het beste vanuit intrinsieke motivatie gaat en dat de sector laat zien daar voortvarend mee aan de slag te zijn.’, aldus de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een recente brief aan de Tweede Kamer. Hij geeft daarmee antwoord op Kamervragen van Antje Diertens (D66) en Joba van den Berg (CDA). De twee Kamerleden vroegen zich af hoe de ‘lerende cultuur’ binnen de ggz versterkt zou kunnen worden en hoe ‘het leren’ verplicht kan worden gesteld als het ‘vanzelf’ niet zo goed lukt. Waarschijnlijk vragen de Kamerleden zich dat nog steeds af, wat het antwoord van Paul Blokhuis zegt eigenlijk niets over die cultuur, behalve dan dat de bewindsman zelf blijkbaar zelf zeer ingenomen is met het zelflerend vermogen van en binnen de ggz. Je kan je afvragen of cliënten van de ggz dezelfde graad van tevredenheid en optimisme aan de dag leggen…
ROM meet herstel en kwaliteit van leven.
‘Dagelijks werken heel veel mensen met veel passie en bevlogenheid in de ggz. Dankzij hen worden jaarlijks bijna een miljoen mensen geholpen met hun psychische aandoeningen. Zij zijn gemotiveerd om te leren, om vooruitgang te boeken en zijn in staat om de levenskwaliteit van mensen met psychische problemen te verbeteren, bij elke nieuwe patiënt weer. Zij houden van hun vak en zijn betrokken bij hun patiënten. Leren werkt in het algemeen het beste in een veilige omgeving en vanuit intrinsieke motivatie, vertrouwen en betrokkenheid. De ggz-sector is voortdurend in beweging. Er wordt continu gezocht naar betere behandelmogelijkheden, meer kennis en expertise en betere kwaliteit van leven voor patiënten.’ Dat zegt de bewindsman. Handig stelt hij de persoonlijke betrokkenheid en integriteit van de individuele hulpverleners (die nogal eens aangeven de ggz de rug toe te keren, omdat het niet meer werkbaar is voor ze) gelijk met de sector die wordt gedomineerd door marktwerking, aandeelhouders en bestuurders die vooral grootschaligheid en omzet voor ogen hebben. Volgens Paul Blokhuis tonen meetinstrumenten aan dat het succes van de ggz niet kan worden betwist.
‘Gedurende de behandeling kunnen patiënten en professionals met behulp van deze meetinstrumenten (verzamelnaam Routine Outcome Monitoring, ofwel ROM) de voortgang meten op bijvoorbeeld de mate van herstel en kwaliteit van leven. Daarmee kan doorlopend het gesprek gevoerd worden over behandeling, klachten en effect van zorg.’ Hij voert in genoemde brief een scala aan meetinstrumenten en (door de overheid gesubsidieerde) programma’s ten tonele die hem tot de slotsom brengen dat de ggz prima functioneert. Verdere verplichtingen zijn niet nodig.
Misschien zijn er wel incidenten, maar ‘die krijgen (te) veel aandacht in de media’. Volgens Paul Blokhuis zijn er wel ‘schrijnende situaties waarin het soms lang duurt voor mensen de juiste zorg krijgen of het niet goed lukt om echte en duurzame verbetering te realiseren. Wat belangrijk is, is om te blijven onderzoeken hoe je ze kunt voorkomen en wat je ervan kunt leren.’
5 tips om systeem ggz weer vlot te trekken.
De geestelijke gezondheidszorg is volledig vastgelopen. 5 tips voor de Kamer om de ggz vlot te trekken van Jim van Os, hoogleraar epidemiologie van de psychiatrie. Hoe kan het systeem wél werken voor mensen die het hard nodig hebben?, aldus de NRC**) van 21 januari die de hoogleraar epidemiologie van de psychiatrie en voorzitter van het Hersencentrum van het academische UMC Utrecht aan het woord laat over de lerende organisatie ggz.
Van Os: ‘Er plegen nu mensen zelfmoord op een wachtlijst voor psychiatrische hulp. Dat kán toch niet, dat we juist die groep niet helpen? Het is hetzelfde als dat je met een hartinfarct bij de spoedeisende hulp komt en dat ze zeggen: ‘Sorry, u moet drie maanden wachten want we hebben honderden mensen met spataderen die wachten.’
Dat roept toch een heel ander beeld op. Hebben Blokhuis en Van Os het over dezelfde ggz? In de aanloop naar een Kamerdebat op 29 januari reikt hij de Kamerleden vijf oplossingen aan om het vastgelopen systeem vlot te trekken.
Stop met de medicalisering van alle leed, maak mensen weerbaar; Stop de marktwerking in de ggz, die geeft perverse prikkels; Neem ervaringsdeskundigen serieus; Stop de super-specialisatie en Financier de zorg uit één pot, en niet drie zoals nu (gemeente, zorgverzekeraar, Rijk).
