Wereldcongres stemmen horen dag 1:

Hoogste tijd dat de psychiatrie verandert!

 

Op dag 1 van het Wereldcongres Stemmen Horen in Canada is het Marius Romme die meteen de spreekwoordelijke knuppel in het hoenderhok gooit: ‘Het is de hoogste tijd dat de psychiatrie verandert’. Romme, die zoals inmiddels algemeen bekend aan de wieg van het Maastrichtse Interview heeft gestaan, liet er geen onduidelijkheid over bestaan dat de stigmatisering van mensen die stemmen horen in de maatschappij en zeker ook in de professionele hulpverlening onverminderd vraagt om een ander geluid en verandering van benadering en behandeling. 

Variëteit en geen biomedisch model
Romme spreekt over twee ziekteconcepten. In de eerste situatie is er sprake van symptomen die uit ziekte voort komen en waarbij stemmen horen wordt gezien als een symptoom van schizofrenie. In het tweede ziekteconcept worden de stemmen die iemand hoort gezien als een menselijke variëteit. Er zijn immers ook talrijke gezonde stemmen hoorders die nog nooit met de psychiatrie in aanraking zijn gekomen. Bij mensen die wel hinder ondervinden van hun stemmen zijn deze vaak een reactie op onverwerkte traumatische ervaringen. Er is dus een totaal andere kijk op het horen van stemmen in de psychiatrie, waar het biomedische model nog steeds dominant is, dan in de stemmen hoor beweging, waar stemmen horen wordt gezien als menselijke variëteit en mogelijk als reactie op vroegere problematische gebeurtenissen, laat Romme de aandachtige internationale toehoorders weten.

Concept ‘ziek zijn’ moet op de schop
Diane Harvey, Generaal Directeur van het ARQP, de organisatie die het driedaagse congres organiseerde heeft voordat Marius Romme het woord neemt al een het welkomwoord gesproken. Paul Baker neemt het roer van haar over. Eerst met een paar woorden in het Frans om daarna al snel in het Engels over te gaan: ‘Mensen die met mensen zijn’, daar gaat het om. We zullen de hele taal rondom ‘mental illness’ moeten veranderen, het hele concept van ‘ziek zijn’ moeten herzien. Het gaat erom om hoop te bieden, een nieuwe manier van denken te introduceren.’ Paul Baker is community development worker, iemand die zich richt op het verbeteren van leefomstandigheden van mensen uit een gemeenschap. Al jaren zet hij zich met hart en ziel in voor de stemmen hoor beweging. De laatste jaren richt hij zich vooral op Brazilië.

Stemmen horen is geen zwakte!
16 Jaar is ze, Juliette Soucy. Ze hoort voortdurend de stemmen van twee mannen in haar hoofd, maar heeft nu de eigen regie erover, laat ze weten. Met veel elan vertelt ze over haar ervaringen. Psychoses, kinderpsychiatrie, het geweld van de stemmen in haar hoofd, niets kreeg haar eronder.

Haar toespraak wordt gevolgd door een groot aantal en indrukwekkende statements van mensen die stemmen horen. De presentaties hebben een belangrijk punt gemeen: stemmen horen is geen teken van zwakte. Zo vertelt Karin over haar man die stemmen hoort. Steven vertelt hoe ‘echt’ zijn paranormale ervaringen voor hem zijn, hoe hij voortdurend tussen twee werelden leeft, en overleeft. Pierre vertelt over zijn paniekaanvallen en dat hij nu met veel moedige mannen samenwerkt.

Donald uit Mexico is bezig een stemmen hoorders netwerk in Mexico op te zetten. Compassie in plaats van medicijnen. Concrete acties. Deel van een beweging zijn. Jason vertelt dat de stemmen hoor beweging hem gered heeft van een psychiatrische inrichting. In IJsland zijn twee jonge vrouwen een stemmen hoor groep begonnen.

Kwetsbaar opstellen, zowel hulpvrager als hulpverlener
Yvonne Doornbos vertelt over nieuwe ontwikkelingen in Nederland. Een jonge man vertelt dat muziek maken hem helpt om met zijn stemmen om te gaan. Er zijn ook online stemmen hoorders groepen waarvan de leden face to face met elkaar in contact staan.

Een panel neemt plaats aan een tafel. Eén van de panelleden, Kevin Healey, wordt bij de hand genomen door zijn pop, die één van zijn stemmen personifieert. Kevin is het type ‘ruwe bolster blanke pit’ die op onconventionele wijze andere stemmen hoorders bijstaat in hun proces. ‘Hoe haal je het in je ‘fucking’ kop om anderen te vertellen wat ze moeten doen”, aldus Kevin. “Je hoeft hooguit te luisteren en vragen te stellen.’

Will Hall brengt het belang ter sprake van het kwetsbaar opstellen. Volgens hem zouden hulpverlener en hulpvrager dit moeten doen. Hierdoor zal de hiërarchie verdwijnen. Er zijn dan immers twee gelijkwaardige partijen die hooguit een andere rol innemen. Volgens hem zal de hele maatschappij moeten veranderen, ook bijvoorbeeld de manier waarop wij met de natuur omgaan. En met elkaar, zeker dat! Paul Baker stelde dat emancipatie begint met het transformatieproces in jezelf. Twee vrouwelijke panelleden verwoorden overtuigend dat de stemmen hoor beweging bruist van activiteit en dynamiek.

Inmiddels is het harder gaan sneeuwen. De tien tot vijftien centimeter sneeuw ligt er nu. De taxi rijdt ons zelfverzekerd over de besneeuwde straten naar het hotel. De taxi? Nee, de bestuurder van de taxi had de regie in handen en bracht ons ongehavend thuis.