Training Positief Bekeken gaat NIET over wat je niet kan
Ontdek, ontwikkel en benut je sterke kanten!
Als je mee doet aan de training Positief Bekeken dan weet je dat je twaalf weken lang (12 groepsbijeenkomsten en twee keer een individuele coaching) hard aan het werk bent om misschien wel een heel belangrijke stap in je leven te zetten. Je ontdekt wat je sterke kanten zijn. Je gaat die kwaliteiten ontwikkelen en vooral: je kan ze gaan inzetten bij alles wat je in je leven tegen gaat komen. Marion Vollenberg en Eline Nievers hebben er geen enkele moeite mee om enthousiast te vertellen over de doelstelling van de training, die als een pilot van start gaat in januari 2020 bij Ggz Eindhoven, Centrum voor Autisme: empowerment en het vergroten van het gevoel van welbevinden. Een ontwikkelingssubsidie van ZonMw heeft vier (ervarings)deskundigen op weg geholpen om een bijzondere training te ontwerpen, die is gebaseerd op de Positieve Psychologie en de daarmee verbonden Sterke Kantenbenadering. Heel belangrijk is dat idee, plan en uitvoering tot stand is gekomen in een heel intensieve co-creatie met cliënten.
Door ontwikkelen: landelijk aanbod voor meer doelgroepen
‘Er zijn al zoveel trainingen, cursussen en andere bijeenkomsten die zich richten op wat iemand niet kan. Dat willen we niet. We gaan voor een training die mensen op het spoor kan zetten om dingen om te buigen naar hun sterke en positieve mogelijkheden.’, zegt Marion Vollenberg, voormalig psychiatrisch verpleegkundige en organisatiewetenschapper. Naast Eline Nievers, wetenschappelijk onderzoeker staan ook Danielle van den Meerakker, ervaringsdeskundig projectmanager en Paula Buren, trainer aan de wieg van de training die als pilot in januari 2020 van start gaat in de regio Eindhoven. In eerste instantie is de training ontstaan vanuit het perspectief van autisme en gefaciliteerd door het Centrum Autisme van Ggz Eindhoven. Maar de dames zullen (met de adviezen van een expertklankbordgroep en de feedback van de deelnemers aan de eerste aflevering) zeker niet aarzelen om de training verder te brengen dan de regio Eindhoven en beschikbaar te stellen aan andere doelgroepen. Positief Bekeken kan in nauwe samenwerking met cliënten en ervaringsdeskundigen zeker heel zinvol zijn voor mensen die last en lijden ervaren door psychosen, angst- en stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, ADHD,
forensische problematiek, eetstoornissen en ja, ook voor mensen die stemmen horen. Op termijn zou de training geschikt gemaakt kunnen worden voor kinderen en jeugd en voor ouderen in de psychiatrie. Maar zover is het nog niet. De eerste stap is nu: beginnen!
Wat gaat er goed? Hoe benut je dat?
Positief Bekeken kan volgens Eline op termijn worden aangeboden buiten de ggz. Eline: ‘We denken aan stichtingen, herstelacademies, instellingen en andere geïnteresseerden. Er loopt wetenschappelijk onderzoek mee en we verzamelen natuurlijk data die belangrijk zijn voor anderen om zich een beeld of een oordeel te vormen over Positief Bekeken. We meten ook hoe empowerment en welbevinden zich gaandeweg de training ontwikkelen. Iedereen kan het in principe inkopen. Een prijs is er nog niet, maar we weten nu al wel dat dat geen hoge drempel zal zijn.’
Co-creatie met cliënten, open source, beschrijvend onderzoek, een draaiboek, een cursusboek, een EHealth module, voortschrijdend inzicht en de feedback van de deelnemers. Het zijn allemaal belangrijke onderdelen van het trainingsaanbod die voor geïnteresseerden op een betrouwbare en inzichtelijke manier aangeven of Positief Bekeken misschien ook voor hun ‘achterban’ een goede keuze kan zijn.
Marion: ‘De drie pijlers zijn ontdekken, ontwikkelen en benutten. Waar ben jij goed in? Waar krijg je energie van, waar word je blij van, waar raak je door gemotiveerd? Wat betekent iets leuks doen voor jou? Deze en aanverwante vragen staan centraal. De training gaat over wat er goed gaat of goed voelt bij jou en hoe je dit kunt benutten in je dagelijkse leven. We sluiten hierbij aan bij wat wel de positieve psychologie wordt genoemd. Die richt zich op positieve ervaringen, karaktereigenschappen, kwaliteiten en talenten.’
Positief Bekeken gaat op zoek gaan naar wat er goed gaat in het leven. Dat betekent niet dat wordt ontkend dat er dingen zijn die heel moeilijk zijn. ‘Maar we kijken naar hoe je ondanks de moeilijkheden toch een plezierig leven kan hebben of eraan kan werken dat het perspectief daarvoor gaat ontstaan’, zegt Eline.
De sterke-kanten-benadering
Er is bewust gekozen voor de benaming: training. Niet voor een ‘cursus’. Een training geeft volgens Marion veel duidelijker aan dat je zelf aan het werk gaat. Een cursus wijst meer in de richting van consumeren. Die zelfwerkzaamheid resulteert over een poos ook in het zelf bijhouden en beheren van het eigen ‘dossier’. Niet de professional schrijft op wat er gebeurt, maar de deelnemer aan de training is de beheerder van zijn of haar vorderingen.
Marion: ‘Uit de eerste reacties blijkt duidelijk dat mensen verwachten meer inzicht te krijgen in wat ze wel kunnen. Ze zijn opzoek naar antwoorden op vragen als Waar krijg ik energie van? Hoe kan ik me beter voelen? Welke talenten heb ik dan en hoe kan ik die benutten? Aan de andere kant is Positief Bekeken natuurlijk geen wondermiddel. We hebben soms verwachting van aanstaande deelnemers getemperd. We houden de ambities bewust klein. Begeleiden naar een nieuwe baan doen we niet. Daar bestaan trouwens al voorzieningen voor. Positief Bekeken richt zich op het toepassen in het dagelijks leven. Geen loze of te hoog gegrepen beloften.’
Eline: ‘We gaan niet alleen op zoek naar wat je leuk vindt, maar ook waar je goed in bent. Welke talenten heb je? En welke sterke kanten? Wetenschappers die zich hier mee bezig houden laten zien dat mensen meer baat hebben bij het voortbouwen op waar men goed in is (sterke kanten), dan bij inspanningen om zwakke kanten te verbeteren. Dat wordt de sterke-kanten-benadering genoemd en die vindt de oorsprong in de eerdergenoemde positieve psychologie. Die benadering richt zich op dingen die goed gaan, zoals successen, persoonlijke kwaliteiten en sterke kanten van mensen.’
Herstel gaat over leren en kracht; niet over wat je niet kan
Het draaiboek voor Positief Bekeken vermeldt: Een talent is het eerste, natuurlijke gedrag dat in je opkomt. Iets dat je als vanzelf goed kunt. Het geeft je energie en motiveert je om door te gaan. Een talent is iets waar je goed in bent. Wanneer je deze talenten verder ontwikkelt door ze meer te gebruiken en in te zetten in je dagelijks leven worden het sterke kanten. Ergens goed in zijn is niet hetzelfde als iets leuk vinden. Al vinden mensen wat zij goed kunnen vaak ook leuk en andersom. Maar het kan ook dat je ergens goed in bent zonder dat je dat ook leuk vindt. En soms vind je iets leuk, maar ben je er niet zo goed in. In de training Positief Bekeken richten we ons in de eerste plaats op wat je graag doet en waar je energie van krijgt. Je hoeft hier niet per se heel goed in te zijn. Wel kunnen sterke (karakter)kanten je vaak helpen bij dingen die je moeilijk vindt.
Eigenschappen kenmerken jou als mens. Bijvoorbeeld je bent introvert, sociaal, brutaal, direct, egoïstisch, verlegen of onzeker. Talenten zijn dingen waar je van nature goed in bent en waar je energie van krijgt, blij van wordt of gemotiveerd voor bent en blijft wanneer je ze gebruikt.
Sterke kanten (ook wel sterke punten genoemd) zijn talenten die je verder hebt ontwikkeld door ze te gebruiken.
Kwaliteiten zijn positieve karaktertrekken, dingen die je goed kan, maar waar je niet per se energie van hoeft te krijgen, blij van hoeft te worden of gemotiveerd van hoeft te raken en te blijven. Ze kunnen energie geven, energie kosten of neutraal zijn wat betreft energie.
Herstel gaat over het (leren) leven met een aandoening, beperking, of kwetsbaarheid. Hierbij staat niet centraal wat je allemaal niet kan, maar wordt er juist gekeken naar je mogelijkheden en je kracht.
Meer weten: https://www.ggzei.nl/posts/positief-bekeken-centrum-autisme
Verdere vragen: marion.vollenberg@ggze.com
Tekst: Paul Custers
Foto: Marion Vollenberg en Eline Nievers
